Organy podatkowe

Ustawy podatkowe posługują się pojęciem organu podatkowego. Ustawa o zobowiązaniach podatkowych zalicza do nich urzędy i izby skarbowe, organy gminy, a także inne organy w zakresie określonym ustawami. Pod względem funkcjonalnym organami podatkowymi są podmioty prawne wyposażone przez prawo podatkowe w kompetencje do ustalania zobowiązań podatkowych oraz ich wysokości, a także organy sprawujące kontrolę instancyjną nad organami wymiarowymi. Trzeba także zastrzec, że używanie w tym względzie terminu „organ” jest pewną dowolnością, ponieważ pojęcie to ma przecież swoje znaczenie jurydyczne. Organy podatkowe są najczęściej organami finansowymi lub organami wykonującymi funkcje organów finansowych, rozumianychjako część administracji wyspecjalizowanej (np. inspektorzy kontroli skarbowej i dyrektorzy urzędów celnych).

Właściwość rzeczową organów podatkowych określają zarówno przepisy ustrojowe, jak i przepisy materialnego i formalnego prawa podatkowego. Natomiast właściwość terytorialną określają najczęściej odrębne przepisy ustrojowe. Organizacja polskiego systemu organów podatkowych znajduje się obecnie w fazie przejściowej. W znacznej części pochodzi ona sprzed czerwca 1989 r. i ulega stopniowym zmianom, które objęły przede wszystkim organy gminy pełniące rolę organów podatkowych, a także inne organy samorządu terytorialnego. W mniejszym stopniu zaawansowana jest reforma aparatu skarbowego, która dotychczas objęła utworzenie urzędów kontroli skarbowej i częściową przez to korektę zadań urzędów i izb skarbowych. Tymczasem potrzebna jest przede wszystkim reforma urzędu Ministra Finansów.