Polskie monopole państwowe

Z postanowień Układu Europejskiego wynikają konkretne zobowiązania Polski do zmiany obowiązujących dotąd unormowań polskich w zakresie inwestycji zagranicznych, zwłaszcza zaś ustawy z 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym. Wiążą się z tym również odpowiednie przepisy prawa bankowego i prawa dewizowego, które muszą również ulec zmianie, o ile cudzoziemców z krajów Wspólnoty mamy traktować według prawa Wspólnoty.

Odrębny problem stanowią polskie monopole państwowe. Wymagają one uporządkowania nie tylko ze względu na przebudowę struktury gospodarczej w Polsce i wprowadzone reguły ochrony konkurencji, lecz także ze względu na to, że prawo Wspólnoty stawia bardzo konkretne wymogi zachowań państwa wobec monopoli o charakterze handlowym, monopoli naturalnych (użyteczności publicznej) i monopoli skarbowych. Tymczasem w Polsce z tymi regułami są sprzeczne postanowienia ustawy z 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych, a także rozwiązania prawne obowiązujące w zakresie usług kolejowych, pocztowych, telekomunikacyjnych, lotniczych itd., a także w dziedzinie przemysłu wydobywczego i przetwórczego.

Traktat Rzymski formułuje zakaz udzielania pomocy finansowej przez państwo lub ze źródeł państwowych dla przedsiębiorstw publicznych. Dla niektórych sytuacji (art. 92 ust. 2 i 3) czyni jednak wyjątki. Wspólnota wykazała wielkie zrozumienie dla Polski, ponieważ w Układzie Europejskim postanowiono odłożyć na okres 3 lat lub 5 lat likwidację wszelkich niedopuszczalnych form pomocy. Dla Polski oznacza to: 1) zmianę ustawy z 1991 r. – prawo budżetowe, poprzez usunięcie możliwości udzielania pomocy w formie umorzenia kredytów bankowych i dopłat do oprocentowania kredytów bankowych oraz udzielania poręczeń spłaty kredytów ze środków budżetowych, a ponadto poddać weryfikacji istniejący system dotacji budżetowych dla przedsiębiorstw, aby ograniczyć go jedynie do dotacji przedmiotowych finansujących produkcję towarów, na które ustala się ceny urzędowe.