Rodzaje pożyczek publicznych, ich wady l zalety

Pożyczki publiczne można podzielić na zagraniczne (zewnętrzne) i wewnętrzne. Pożyczki zagraniczne są szczególnie kuszącą i często stosowaną formą powiększania bogactwa narodowego i stymulacji gospodarki. W momencie ich zaciągania oznaczają one dopływ kapitału i walut z zagranicy, pozwalają na obniżenie w kraju pożyczkobiorcy stopy procentowej, poprawiają bilans płatniczy pożyczkobiorcy pożyczka może też stać się podstawą ekspansji krótkoterminowego kredytu wewnętrznego (zob. R. Rybarski, Nauka skarbowości, Warszawa 1935, s. 357-358).

Wady pożyczek zagranicznych ujawniają się przede wszystkim w związku z koniecznością ich spłaty. Pożyczkodawcy trudno jest skutecznie wpływać na kurs tej pożyczki za granicą, gdy zaś jej kurs poważnie spada, zwiększa się popyt na pożyczkę w kraju, co może doprowadzić do pogorszenia się bilansu płatniczego i handlowego pożyczkobiorcy. Zły stan bilansu handlowego z kolei utrudnia spłatę pożyczki. W skrajnych sytuacjach może to doprowadzić do załamania się gospodarki, a nawet bankructwa zadłużonego państwa (przez to pojęcie rozumiemy sytuację, gdy państwo odmawia spłaty swoich długów).

Z kolei pożyczki wewnętrzne odciągają kapitał od innych celów niż ten, na który państwo je zaciąga. Jeśli pożyczki przeznaczane są na cele bezpośrednio lub pośrednio produkcyjne mogą być stymulatorem rozwoju gospodarczego i na trwałe zwiększać bogactwo narodowe. Jeśli jednak przeznaczane są na konsumpcję lub cele nieprodukcyjne – mogą przeszkadzać rozwojowi gospodarczemu zarówno a jour (gdyż pozbawiają pożyczkodawców kapitału, który mogliby zainwestować), jak i w przyszłości (ich spłaty powodują bowiem z reguły wzrost podatków).