Organizacja rynku pieniężnego i kapitałowego

W warunkach godpodarki rynkowej zakres zagadnień pieniężnych jest znacznie szerszy niż w ramach gospodarki sterowanej dyrektywnie przez państwo. Jedną z form rynku (obok rynku towarowego i rynku pracy) jest bowiem rynek pieniężny i kapitałowy. Pierwszy z nich oznacza popyt i podaż kapitału pożyczkowego o krótkich terminach płatności, reprezentowanego przez weksle bankowe (do 12 miesięcy). Natomiast drugi polega na występowaniu popytu i podaży kapitałów długoterminowych, reprezentowanych przez kredyty bankowe (średnio- i długoterminowe) i papiery wartościowe. Obydwa rodzaje rynków mają za zadanie zaspokoić popyt na wolne środki pieniężne. Mechanizm funkcjonowania obu rynków jest jednak różny i wynika z odmiennej ich organizacji.

Funkcjonowanie rynku pieniężnego umożliwia elastyczne udzielanie kre-dytów przez banki oraz powszechne krążenie pieniądza wkładowego. Rynek pieniężny chroni banki przed niewypłacalnością, umożliwia bowiem sprawną zamianę pieniądza wkładowego na prawny środek płatniczy. Popyt na rynku pieniężnym reprezentują banki, państwo i inne instytucje publiczne oraz operatorzy bankowi i giełdowi. Natomiast źródłem podaży na rynku pieniężnym są niewykorzystane zasoby pieniężne osób prywatnych, sektora gospodarczego, banków kraj o- wych i zagranicznych oraz różnych organizacji finansowych. Przedmiotem transakcji na rynku pieniężnym są wolne środki pieniężne, których ostateczne przeznaczenie nie jest jeszcze przez ich dysponentów zdecydowane, a które następnie mogą być wykorzystane zarówno na wydatki konsumpcyjne, jak i inwestycyjne. Lokowanie tych środków ma charakter przejściowy. Jest to pieniądz krótkoterminowy lub oszczędnościowy pieniądz rezerwowy. Środki płatnicze rynku pieniężnego zasilają zasoby kasowe aparatu bankowego i pośrednio ułatwiają finansowanie środków obrotowych sektora gospodarczego.