W okresie międzywojennym pożyczki publiczne wykorzystywane były w Polsce w szerokim zakresie. Po wojnie, Polska Ludowa stosowała je sporadycznie: w 1946 r. zaciągnięto Premiową Pożyczkę Odbudowy Kraju, a w 1951 r. Narodową Pożyczkę Rozwoju Sił Polski. Ta pierwsza została w 1953 r. slconwertowana na obligacje drugiej. Obydwie pożyczki miały charakter długoterminowy – i jak same nazwy wskazują – służyły finansowaniu odbudowy i podstaw rozwoju gospodarczego kraju. Do roku 1989 nie wprowadzono już w zasadzie żadnych nowych klasycznych pożyczek publicznych na szerszą skalę.
Nie,oznacza to jednak, że państwo nie posługiwało się żadnymi innymi sposobami zaciągania kredytu publicznego. Można tu wymienić takie formy, jak: lokaty budżetowe (tj. posługiwanie się przez budżet czasowo wolnymi środkami instytucji finansowych i ubezpieczeniowych) oraz pożyczki zagraniczne. Wydaje się, że obydwie te formy stosowano w zbyt szerokim zakresie i nie zawsze zasadnie, zwłaszcza zaś w latach siedemdziesiątych, co doprowadziło do ogromnego zadłużenia budżetu państwa i załamania się gospodarki.
W okresie przebudowy ustrojowej, tj. od 1989 r. pożyczki publiczne zaciągane u ludności i podmiotów gospodarczych wróciły do łask i obserwujemy szybki ich rozwój.
Wprowadzanie pożyczek publicznych odbywa się z reguły przez emisję obligacji lub bonów Skarbu Państwa. Legalną definicję obligacji zawiera art. 3 ustawy z 27 września 1988 r. o obligacjach (Dz. U. Nr 34, poz. 254), z którego wynika, że jest to papier wartościowy zawierający zobowiązanie emitenta do zapłacenia w określonych terminach kwoty pieniężnej i oprocentowania.
Podstawę prawną emisji obligacji Skarbu Państwa zawiera ustawa z 29 grudnia 1982 r. o urzędzie Ministra Finansów, urzędach i izbach skarbowych (Dz. U. Nr 45, poz. 289zpóźn. zm.), przyznająca prawo takiej emisji Ministrowi Finansów.
Pierwszej takiej emisji dokonano w 1989 r., w oparciu o ustawę budżetową na 1989 r. z 15 lutego 1989 r. (Dz.U. Nr 7, poz. 45).
Leave a reply