Dochody podatkowe

Według powoływanej wyżej ustawy, a także innych przepisów, do dochodów budżetów gmin można zaliczyć następujące podatki oraz świadczenia o charakterze podatkowym, ukryte pod różnymi nazwami:

-podatek rolny

-podatek od nieruchomości

-podatek drogowy

-podatek od spadków i darowizn

-podatki opłacane w formie karty podatkowej od działalności gospodarczej osób fizycznych

-podatek od posiadania psów

-15% udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych

-5% udziału w podatku dochodowym od osób prawnych

-opłatę skarbową w zakresie umów cywilnoprawnych

-dywidendę od przedsiębiorstw komunalnych (rodzaj podatku majątkowego)-

Wymienione świadczenia mają decydujące znaczenie w finansowaniu budżetów gmin, dlatego można stwierdzić, że gros dochodów gmin ma charakter podatkowy. Spośród wszystkich podatkowych dochodów gmin najbardziej kontrower- syjny charakter mają i wzbudzają najwięcej emisji udziały gmin w podatkach państwowych, tj. w podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych. Mimo znacznie dalej idących postulatów samorządów terytorialnych, w ustawie z 14 grudnia 1990 r. o dochodach gmin… zostały one ustalone na poziomie odpowiednio 15% i 5%. W związku z trudnościami w zrównoważeniu budżetu państwa na 1992 r. stawkę 5% udziału zmniejszono w trakcie roku do 2%. Wywołało to oczywiście lawinę protestów gmin. Od 1 stycznia 1993 r. znów powrócono do stawki 5% udziału, a ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. utrzymała te propozycje.

Aby zrozumieć przyczyny tej sytuacji, niewątpliwie bardzo niekorzystnej dla gmin, należy uwzględnić słabość naszego systemu finansowego gmin oraz wyrównywania ogromnych różnic potencjału finansowego i warunków rozwoju między poszczególnymi gminami. W aktualnym systemie organy państwowe starają sie realizować obydwa te cele jednocześnie, a czynią to przy pomocy regulacji wysokości udziałów gmin w podatkach państwowych oraz przy pomocy subwencji (zwłaszcza wyrównawczej) – zob. p. 3 niniejszego rozdziału.