Fakt, iż czynności bankowe są czynnościami cywilno-prawnymi dotyczącymi sfery obrotu handlowego lub usług bankowych sprawia, iż w sensie poznawczym (naukowym) i dydaktycznym normy prawa regulujące zachowania banku i jego klientów kwalifikuje się jako normy prawa prywatnego (prawa cywilnego lub prawa handlowego). Uważa się bowiem, że ruch pieniądza, związany z realizacją powyższych umów, dotyczy jedynie jego roli jako środka zapłaty (wynagrodzenia, jak w każdej innej umowie). Nie jest to do końca prawdą, ponieważ w umowie o kredyt bankowy przedmiotem transakcji jest pieniądz jako towar. Obrót tak specyficznym towarem nie pozostaje rzecz jasna bez skutków dla zachowania innych funkcji, jakie może wypełniać pieniądz. Stąd też umowa o kredyt bankowy ma odmienny charakter od umowy pożyczki.
Na cywilno-prawny charakter czynności bankowych można patrzeć również z punktu widzenia formy prawnej tych czynności. Takie spojrzenie byłoby podstawą do odróżniania treści i formy powstających w tym zakresie stosunków prawnych. Ze względu na treść, stosunki dotyczące czynności bankowych można byłoby zakwalifikować do stosunków prawno-finansowych, natomiast ze względu na formę można byłoby określać je mianem stosunków cywilno-prawnych.
Takie ujęcie jest możliwe, chociaż stanowi znaczne uproszczenie zagadnienia. Szczególnie w warunkach gospodarki aktywnej dyrektywnie, a więc wtedy, gdy pieniądz jest narzędziem realizacji planowych zadań gospodarczych i narzędziem kontroli ich realizacji, występuje uzasadnienie dla powyższego stanowiska. Czynności bankowe są realizowane wówczas na podstawie umowy, jednakże jednocześnie istnieje obowiązek otworzenia i posiadania rachunku bankowego (i do tego tylko w jednym, wskazanym banku) istnieje obowiązek dokonywania bezgotówkowych rozliczeń pieniężnych na warunkach i w formach określonych normatywnie istnieje przymus prawny lub ekonomiczny gromadzenia oszczędności pieniężnych lub dokonywania lokat terminowych wreszcie przepisy normatywne określają prawo do kredytu bankowego lub obowiązek jego zaciągania przez określone podmioty i na warunkach określonych także normatywnie przez państwo lub przez bank państwowy (najczęściej monobank).
Leave a reply