Nauka finansów i prawa finansowego

Nauka finansów i prawa finansowego nie zajmuje się problematyką majątkową podmiotów gospodarczych w pełni. Należy ona bowiem w zdecydowanej większości do innych dyscyplin prawa (cywilnego, gospodarczego, administracyjnego). Prawo finansowe interesuje się zresztą majątkiem podmiotów gospodarczych w innym sensie, a nawet przy użyciu częściowo innej aparatury pojęciowej. Podstawowe znaczenie mają tutaj bowiem nie tyle pojęcia mienia, własności, ograniczonych praw rzeczowych itd., co podział składników majątkowych w ramach zamkniętego podziału środków ujmowanych w znaczeniu rachunkowym jako środki trwałe i środki obrotowe. Podział ten nie odpowiada cywilistycznemu podziałowi środków na nieruchome i ruchome, chociaż ma częściowo punkty styczne. Prawo cywilne nie posługuje się zresztą także pojęciem środków trwałych i obrotowych.

Z ekonomicznego punktu widzenia do środków trwałych zalicza się środki pracy i przedmioty długotrwałego użytku. Obejmują one przede wszystkim te rzeczowe czynniki produkcji, które zużywając się stopniowo przenoszą swoją wartość na wytworzone przy ich pomocy produkty, same zaś wymagają odtworzenia dopiero po wielu cyklach produkcyjnych. Warunkiem uznania obiektu za środek trwały jest cena zakupu lub koszty jego wytworzenia sięgające powyżej określonej kwoty oraz dłuższy niż rok okres użytkowania. Kryteria te ustala się w sposób normatywny. Podjęte ostatnio ustalenia w Polsce dotyczą kwoty wyższej niż 10 min zł i więcej niż jednego roku użytkowania (rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27marca 1992 r. w sprawie składników majątkowych uznawanych za środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, zasad i stawek ich amortyzacji oraz trybu i terminów aktualizacji wyceny środków trwałych, Dz. U. Nr 30, poz. 130 zm.: z 1992 r. Dz.U. 103, poz¦ 524, z 1993 r. Nr 28, poz. 131, Nr 46, poz. 209 i Nr 127, poz¦ 586).