Przedstawiony podział funkcji kontroli dokonany został z punktu widzenia jej celu [Kałużny, 1995, s. 26]. Natomiast na niższym stopniu uogólnienia funkcje kontroli dzieli się na: informacyjną, instruktażową, pobudzającą i profilaktyczną (zob. rysunek 5.4).
Funkcja informacyjna (sygnalizacyjna) kontroli jest realizowana przez dostarczanie organowi zarządzającemu informacji niezbędnych do podejmowania prawidłowych decyzji, jak również przez, zawiadamianie kierownictwa
– 0 stwierdzonych zaniedbaniach, nieprawidłowościach i odchyleniach od przyjętych norm.
Funkcja instruktażowa kontroli realizowana jest przez doradztwo, pomoc kontrolującego w stosunku do kontrolowanego – w formie porady, interpretacji przepisów, instruowania itp. Ma ona szczególne znaczenie w działalności bezpośredniego aparatu kierowniczego, sprawującego nadzór. Prawidłowa realizacja tej funkcji kontroli wymaga istnienia co najmniej dwóch warunków: odpowiedniego poziomu kwalifikacji ogólnych i zawodowych osób sprawujących kontrolę oraz większej humanizacji stosunków na linii kontroler-kontrolowani.
Funkcja pobudzająca kontroli polega na stosowaniu środków stymulujących, które w konstruktywny sposób będą wykorzystywane w usprawnieniu pracy
– 1 będą pobudzająco wpływać na kontrolowanych. Kontrola bowiem uzyskuje swoją najlepszą efektywność, gdy zostaje rozpoznana i doceniona jako szansa do motywacji kontrolowanych.
Każda kontrola spełnia funkcję profilaktyczną, którą ujmuje się jako zapobieganie niekorzystnym zjawiskom. Istnieją trzy jej elementy:
– kontrola jako „straszak”, co wynika z samego faktu jej istnienia
– zapobieganie negatywnym skutkom podejmowanych decyzji
– działalność profilaktyczna organów kontroli, gdzie warunkiem skuteczności kontroli staje się znajomość sytuacji na ocenianym odcinku zadań organizacji, ujawnienie faktów niesprawności oraz upowszechnianie wzorców sprawnego działania.
W ramach funkcji profilaktycznej kontrola, ustalając niezgodności w stosunku do określonego wzorca, powinna jednocześnie oddziaływać stymulująco, aby w przyszłości można było uniknąć stwierdzonych uchybień.
Reasumując, w zależności od punktu analizy, funkcje kontroli mogą być ujmowane mniej lub bardziej ogólnie. Nie idzie tu jednak o „zabawę intelektualną”. Możliwie pełne, a zarazem syntetyczne, ujęcie funkcji kontroli, podobnie zresztą jak i jej rodzajów, ma ważne znaczenie praktyczne.
Leave a reply