ZADANIA I FUNKCJE KONTROLI

Celem końcowym każdej kontroli jest podniesienie sprawności działania organizacji przez usuwanie nieprawidłowości, jej przyczyn i źródeł oraz pobudzanie działań konstruktywnych. Tak ogólnie ujęty cel kontroli konkretyzuje się poprzez szczegółowe funkcje. Mieczysław Klimas [Klimas, 1985, s. 24] wyróżnia dwie takie funkcje.

Funkcję ochronną kontroli (zapobiegającą), polegającą na zabezpieczeniu przed pomniejszaniem sprawności organizacji, wyrażającym się w stratach materialnych (np. zła jakość wyrobów) i pozamaterialnych (np. wadliwe wykorzystanie kadr).

Funkcję kreatywną (inspirującąJ, która spełnia się w pobudzaniu i inicjowaniu działań służących podnoszeniu sprawności funkcjonowania organizacji.

Wyróżnienie tych dwóch głównych funkcji kontroli ma znaczenie praktyczne, w szczególności dla określenia sfer działania podstawowych rodzajów kontroli, tj. kontroli funkcjonalnej i instytucjonalnej.

Funkcja kreatywna jest podstawą kontroli funkcjonalnej. Reprezentuje ona bowiem merytorycznie kompletne ogniwa i stanowiska pracy, które działają na linii podstawowych celów organizacji. Natomiast funkcja ochronna jest przede wszystkim silnie związana z kontrolą instytucjonalną. Podział ten jest oczywiście uproszczony. Obie funkcje kontroli przeplatają się, granica między nimi jest płynna. Realizacja funkcji kreatywnej ogranicza możliwość występowania zjawisk obniżających sprawność organizacji, podobnie jak zwalczanie takich zjawisk bezpośrednio bądź pośrednio przyczynia się do podnoszenia sprawności.