Obowiązki wynikające z prawa dewizowego

1)W świetle art. 5, ust. 1 i 2 ustawy z 15 lutego 1989 r. – Prawo dewizowe, wszystkie osoby krajowe mają obowiązek niezwłocznego sprowadzania do kraju znajdujących się za granicą wartości dewizowych, będących własnością tych osób. W tym samym celu podmioty gospodarcze zobowiązane są do pobierania należności pieniężnych z zagranicy nie później, niż w terminach ich wymagalności i niezwłocznego sprowadzania ich do kraju.

W powoływanym wyżej zezwoleniu ogólnym Minister Finansów określił termin sprowadzania do kraju wartości dewizowych przez fizyczne osoby krajowe na 2 miesiące od daty ich przybycia do Polski oraz określił sytuacje, kiedy obowiązek ten nie ma zastosowania (dotyczy to krajowych osób fizycznych przybyłych do kraju w celu zamieszkania, przychodów z nieruchomości położonych za granicą i polskich przedstawicielstw dyplomatycznych).

2)Osoby krajowe mają obowiązek niezwłocznego odsprzedania bankom dewizowym wpływów uzyskanych w walutach obcych. W samej ustawie – Prawo dewizowe przewidziane są wyjątki od tej zasady. Do najważniejszych należą: zwolnienie z tego obowiązku krajowych osób fizycznych, chyba że wpływy dewizowe dotyczą prowadzonej przez te osoby działalności gospodarczej zwolnienie instytucji i jednostek określonych w zarządzeniu Ministra Finansów (np. osoby krajowe prowadzące kantory wymiany walut, określone instytucje ubezpieczeniowe).

3)Osoby krajowe mają obowiązek pobierania zapłaty w walucie obcej za świadczone na rzecz osób zagranicznych usługi przewozu osób, spedy-cji,przewozu i ubezpieczenia przesyłek na trasach zagranicznych oraz usługi portowe w potach morskich, a także inne usługi świadczone za granicą.

Obowiązek ten wiąże się z”… potrzebą zabezpieczenia wpływów w walutach obcych za świadczone na rzecz osób zagranicznych usługi, których wykonywanie przez osoby krajowe pociąga za sobą powstawania znacznych zobowiązań dewizowych wobec zagranicy” – R. Pyzel, Reglamentacja dewizowa, Warszawa 1991, s. 26.

Należy zaznaczyć, że także od tej zasady Minister Finansów w ogólnym zezwoleniu dewizowym wprowadził cały szereg wyjątków, zezwalając na pobieranie zapłaty za wymienione wyżej świadczenia w walucie polskiej.

4)W obrocie towarami i usługami z zagranicą płatności i należności powinny być ustalane i realizowane w walucie obcej. Stosowanie tego rozwią-zania nie nastręcza trudności w handlu zagranicznym z krajami, które posługują się walutami wymienialnymi. W przypadku krajów nie posługujących się tymi walu-

tami mogą wystąpić ogromne trudności w rozliczeniach, co hamuje w ogóle handel międzynarodowy. Dla złagodzenia tego problemu Minister Finansów dopuścił w ogólnym zezwoleniu dewizowym, m.in. rozliczenia towar za towar (tzw. transakcje barterowe) oraz potrącenia wzajemnych należności (tzw. kompensata).

5)Dokonywanie płatności i pobieranie należności w handlu zagranicz-nym winno być dokonywane za pośrednictwem banku dewizowego. Ogólnym zezwoleniem dewizowym Minister Finansów złagodził ten obowiązek, dopuszczając bez pośrednictwa banku dewizowgo pobieranie należności do 10 000 dolarów USA oraz dokonywanie płatności do wysokości 2 000 dolarów USA. Należności lub płatności poniżej tej kwoty mogą więc być realizowane także bezpośrednimi wpłatami gotówki, za pośrednictwem poczty lub banków nie mających statusu banku dewizowego.