Państwo a majątek podmiotów gospodarczych

W odniesieniu do majątku własnego interwencja ta oparta jest przede wszy-stkim na tytule prywatno-prawnym. Państwo jest bowiem właścicielem części środków produkcji, angażuje je we własną działalność gospodarczą, pragnie zatem – tak jak każdy właściciel – aby środki te były wykorzystane jak najlepiej pod względem ekonomicznym. Uzasadnia to wprowadzenie szczególnych reżimów gospodarowania państwowymi środkami majątkowymi, a także stymulowanie państwowych podmiotów gospodarczych do efektywnego ekonomicznie ich wy-korzystania.

W odniesieniu do niepaństwowych podmiotów gospodarczych interwencja państwa oparta jest natomiast na tytule publiczno-prawnym. Uzasadniają ją inne powody. Państwo może wymagać, aby dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego podmioty gospodarcze zgromadziły i tworzyły kapitał zakładowy lub fundusze rezerwowe w określonej wysokości, co stanowiłoby o zabezpieczeniu wierzycieli na wypadek likwidacji lub upadłości prowadzonej działalności. Państwo nie musi jednak stymulować podmiotów prywatnych do tego, aby prowadziły swą gospodarkę w sposób efektywny ekonomicznie. Nie zawsze jednak państwo może pozostać obojętne wobec gospodarki składnikami majątkowymi podmiotów prywatnych. Dotyczy to zwłaszcza zajmowania i wykorzystywania nieruchomości bądź też przeznaczenia terenów rolniczych na cele nierolnicze, a także niektórych budowli i urządzeń, których używanie powoduje zagrożenie dla ochrony środowiska naturalnego.

Powody, dla których państwo podejmuje interwencję dotyczącą majątku podmiotów gospodarczych są więc częściowo wspólne dla ogółu podmiotów, częściowo zaś różne. Różnice te sprawiają, że wśród form prawnych interwencji pojawiają się instrumenty stosowane wobec wszystkich lub większości podmiotów oraz instrumenty stosowane odrębnie do poszczególnych grup podmiotów gospodarczych. Linia podziału nie zawsze jest jednolita: raz bowiem biegnie ona pomiędzy osobami fizycznymi i osobami prawnymi, innym razem jest bardziej widoczna pomiędzy państwowymi i niepaństwowymi podmiotami gospodarczymi, a jeszcze inaczej przebiega niekiedy pomiędzy różnymi formami prawnymi prowadzenia działalności gospodarczej.