Stosowanie wszystkich typów kontroli

Przez kontrolę merytoryczni! rozumie się sprawdzanie czynności pod względem ich słuszności i celowości. Wydawnictwo może skontrolować autora, czy w książce, którą dostarczył, znajduje się zgodna z umową o dzieło treść. Zlecający wykłady ocenia, czy szkolenie się odbyło, czy trwało określoną normę czasu i czy było na ustalony temat. Najczęściej kontrola merytoryczna poprzedza sfinalizowanie wszelkich umów handlowych i dokonanie za nie płatności.

Kontrola dokumentacyjna ogranicza się do ustalenia stanu faktycznego na podstawie sprawdzenia dokumentów oraz „pisemnych śladów”, odnoszących się do działalności kontrolowanej jednostki.

W kontroli rzeczowej ustala się stan faktyczny kontrolowanych zjawisk i czynności poprzez oględziny, mierzenie, liczenie itp. Dobrym przykładem tego rodzaju kontroli jest cykliczna inwentaryzacja środków trwałych albo zapasów materiałów i towarów.

Stosowanie wszystkich typów kontroli nie jest konieczne, a wręcz niecelowe. Wyodrębnione powyżej rodzaje kontroli wzajemnie na siebie zachodzą albo są ułożone w pewnym cyklu zorganizowanego działania. Ponadto, nawet gdy kontrola jest stosowana według ustalonej procedury, wprowadzanie nowych jej rodzajów staje się zbyt kosztowne. Co więcej, gdy zaangażowani w proces kontrolny menedżerowie stawiani są wobec potrzeby podejmowania zbyt wielu decyzji korekcyjnych, system zaczyna cierpieć na „nadkontrolę”. Dlatego istnieje zasada, że kontrola powinna być usytuowana w punktach strategicznych lub inaczej JC kluczowych obszarach efektywności (wyników).

Kontrola za pomocą kluczowych (strategicznych) punktów polega na ocenie tych jednostek (obszarów) organizacji, które muszą skutecznie funkcjonować, aby cała organizacja osiągnęła sukces [Griffin, 1993, s. 485],

Zlokalizowanie punktów strategicznych ogranicza ilość potrzebnych do kontroli informacji, które należałoby zebrać i ocenić. Ujmując sprawę ogólnie, te kluczowe punkty występują w trzech szerokich obszarach działań przedsiębiorstw: finansowym, operacyjnym i zasobów ludzkich. Obserwacja i ocena punktów strategicznych jest skutecznym sposobem kontrolowania wstępnego każdego kolejnego planu. Tworzy podstawy kontrolnego działania wyprzedzającego, opartego na dotychczasowych doświadczeniach, zwanego controłlingiem.