Posted in Porady 14/11/2012

Zarówno członkowie izby, jak i inspektorzy kontroli finansowej winni posiadać nienaganną opinię i odpowiednie kwalifikacje zawodowe. W ten sposób ustawodawca stara się zapewnić wysoki poziom merytoryczny i autorytet regionalnych izb obrachunkowych.

Właściwe funkcjonowanie regionalnych izb obrachunkowych będzie zależało od rozwiązania wielu problemów, wśród których na czoło wysuwają się sprawy organizacyjne, kadrowe i finansowe. O tym, czy izby będą tylko tworem przejściowym, czy staną się trwałym elementem struktury organizacyjnej państwa zdecyduje ich fachowość oraz stopień niezależności, jaki zapewnią sobie zarówno wobec samorządu terytorialnego, jak i organów państwa. Sięgając do „protoplastów” naszych izb – regionalnych izb obrachunkowych we Francji należy podkreślić, że utworzenie tych ostatnich uznaje się za jedno z najtrafniejszych posunięć francuskich reform decentralizacyjnych z lat 1982-83. Wydaje się, że regionalne izby obrachunkowe w Polsce stoją przed podobną szansą.

Posted in Porady 12/11/2012

Wydatki budżetowe gmin można klasyfikować – podobnie jak wydatki budżetu państwa (patrz: cz. III, rozdz. 1) – według różnych kryteriów. W porównaniu z wydatkami budżetu państwa, stosunkowo mniejsza część wydatków regulowana jest przepisami prawa finansowego i ma charakter publicznoprawny, natomiast stosunkowo większa część wydatków ma charakter prywatnoprawny. Dlatego wśród form prawnych wydatków gminy dominują formy prywatnoprawne, np. wynagrodzenia, zapłata za zakupione towary i usługi, spłaty rat i odsetek kredytów itp. Formy publicznoprawne wydatków budżetowych gmin, to przede wszystkim dotacje dlaróżnych form gospodarki pozabudżetowej. Zakres zasady przyznawania tych dotacji reguluje rada gminy.

Posted in Porady 12/11/2012

Według powoływanej wyżej ustawy, a także innych przepisów, do dochodów budżetów gmin można zaliczyć następujące podatki oraz świadczenia o charakterze podatkowym, ukryte pod różnymi nazwami:

-podatek rolny

-podatek od nieruchomości

-podatek drogowy

-podatek od spadków i darowizn

-podatki opłacane w formie karty podatkowej od działalności gospodarczej osób fizycznych

Posted in Porady 03/11/2012

Zmiana struktury gospodarczej w Polsce wymaga restrukturyzacji przedsię-biorstw państwowych, które wciąż dominują swoją ilością i potencjałem gospodarczym, chociaż nie są efektywne, często zaś poważnie zadłużone. Proces restrukturyzacji jest zjawiskiem złożonym. Z punktu widzenia mikroekonomicznego wygląda on inaczej niż z punktu widzenia makroekonomicznego, który nakazuje postawić pytanie: czy dalszy byt pewnej grupy przedsiębiorstw państwowych jest uzasadniony i jakimi względami?

Posted in Porady 03/11/2012

W postanowieniach prawnych regulujących gospodarkę finansową Wspólnot używa się pojęcia funduszu. Nie ma ono jednak znaczenia, jakie nadaje się terminowi w nauce finansów i prawa finansowego. Fundusze Wspólnoty nie są bowiem funduszami celowymi, które mają ściśle określone źródła dochodów i kierunki wydatków. Pojęcia tego używa się natomiast jedynie dla podkreślenia celu finansowania. Jest to zatem raczej nazwa pewnej podziałki klasyfikacyjnej w budżecie Wspólnoty, w której planuje się i ustala wydatki Wspólnoty na ściśle określone grupy celów. W takim rozumieniu w ramach Wspólnoty występują następujące fundusze: 1) Europejski Fundusz Socjalny (Społeczny), 2) Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolniczych, 3) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, 4) Fundusz Spójności.

Posted in Porady 01/11/2012

Działalność kredytowa w ramach Wspólnot jest dwustronna. Poszczególne wspólnoty mogą zarówno udzielać, jak i zaciągać kredyty bankowe (patrz szerszej A. Komar, Finanse a Wspólnoty Europejskie, Warszawa 1983). Prowadzą ją zarówno same wspólnoty, jak i działające w ich ramach banki.

W 1958 r. podjął działalność kredytową Europejski Bank Inwestycyjny. Ma on odrębną osobowość prawną. Jego członkami są państwa członkowskie. Zadania banku były określone w traktacie o EWG, a obecnie określają je przepisy traktatu

Posted in Porady 19/10/2012

Jak podkreśliliśmy w p. 1. w ujęciu klasycznym pożyczka publiczna jest zwrotnym, umownym, dobrowolnym i odpłatnym dochodem państwa podczas gdy podatek jest świadczeniem bezzwrotnym, jednostronnym, przymusowym i nieod-płatnym. W tym sensie podatek jest kategorią zupełnie różną niż pożyczka publiczna, a nawet jej przeciwstawną.

Posted in Porady 17/10/2012

W sferze kosztów osobowych podstawowe znaczenie mają koszty pracow-nicze. Niektóre kategorie pracowników mają wynagrodzenia ustalone urzędowo w drodze aktów ustawowych łub rozporządzeń wykonawczych Rady Ministrów lub Ministra Pracy i Spraw Socjalnych. Dotyczy to zwłaszcza sfery budżetowej {ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej, Dz. U. Nr 129, poz. 598). W ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. określono zasady tworzenia zakładowych systemów wynagradzania (Dz. U. z 1990r. Nr 69, poz. 407zpótzm.).Obowiązują również inne akty prawne z dziedziny prawa pracy. Nas interesuje natomiast to, że wydatki osobowe ponoszone na wynagrodzenia i wydatki podobne są regulowane również instrumentami prawno-finansowymi. Ma to miejsce co najmniej dwojako. Po pierwsze, przepisy prawa finansowego wskazują, które wydatki osobowe są finansowane w ciężar kosztów, a które mogą być finansowane z zysku. Po drugie zaś, za pomocą obciążeń podatkowych regulowano wzrost wynagrodzeń niektórych podmiotów gospodarczych utrzymując równocześnie zasadę swobody ustalania wynagrodzeń i ich wzrostu. Ustawa z dnia 22 grudnia 1990 r. o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń (Dz.U. z 1991 r. Nr 1, poz. 1 z póź.zm.)obejmowała szeroki krąg podmiotów

Posted in Porady 14/10/2012

Próbując zdefiniować pojęcie opłaty należy zgodzić się ze stanowiskiem jednego z nestorów polskiej nauki prawa finansowego – K. Ostrowskiego – iż: „Różnorodność świadczeń, które znalazły się pod wspólnym dachem tego pojęcia (tj. opłaty – dod. E.R.) utrudnia jego wyodrębnienie. Pojęcie opłaty, jako instytucji prawnofinansowej, jest jednym z najbardziej spornych na gruncie doktrynalnym i najbardziej zamazanych na gruncie rozwiązań normatywnych” (K. Ostrowski, Prawo finansowe. Zarys ogólny, Warszawa 1970, s. 171).

Posted in Porady 13/10/2012

Regionalne izby obrachunkowe wyposażone zostały w liczne kompetencje pośrednie między nadzorem a kontrolą gospodarki finansowej gmin. Są to głównie uprawnienia do opiniowania aktów i czynności podejmowanych przez organy gminne. Chodzi tu o wyrażanie opinii izby w następujących sprawach z zakresu gospodarki finansowej:

-o możliwości spłaty kredytu przez gminę

Posted in Porady 12/10/2012

Po zgromadzeniu dokumentacji czynności kontrolnych inspektor zapoznaje kontrolowanego z treścią dokumentów i ustaleniami kontroli. W terminie 3 dni kontrolowany ma prawo zażądać na piśmie: 1) uzupełnienia tej dokumentacji przez wskazanie czynności kontrolnych, które powinny być podjęte, 2) przeprowadzenia ponownej oceny zebranej dokumentacji z punktu widzenia możliwości weryfikacji ustaleń kontroli. Inspektor jest obowiązany rozpatrzyć zastrzeżenia i w terminie 3 dni zawiadomić kontrolowanego o sposobie ich załatwienia. Po rozpatrzeniu zastrzeżeń inspektor przedstawia kontrolowanemu na piśmie ostateczne ustalenia i wnioski z kontroli, zwane wynikami kontroli.

Posted in Porady 11/10/2012

Obowiązek uiszczania opłaty skarbowej ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, które dokonują czynności podlegające tej opłacie. Opłacie skarbowej podlegają wszystkie podmioty wykonujące czynności objęte obowiązkiem jej uiszczania, bez względu na ich strukturę organizacyjno-prawną. Nie są już stosowane występujące wcześniej ulgi i wyłączenia przewidziane dla tzw. jednostek gospodarki uspołecznionej.

Posted in Porady 10/10/2012

Czasami prawo uzależnia ważność rozstrzygnięcia organu gminy od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania. Nie są to środki tak ostrego wpływu na gminę, jak typowe instrumenty nadzoru, oznaczają jednak możliwość przynajmniej pośredniego oddziaływania z zewnątrz na organ podejmujący decyzję. Przykładowo: jeśli organ zewnętrzny wydaje opinię o zamiarze emisji przez gminę papierów wartościowych i podaje ją do publicznej wiadomości, może on w istotny sposób wpłynąć na powodzenie samej emisji.

Posted in Porady 09/10/2012

Cło jest instrumentem pośredniego oddziaływania państwa na strukturę eksportu i importu. Jest to przy tym instrument szczególnie popularny na etapie przejściowym, pomiędzy gospodarką nakazową a gospodarką rynkową. Państwo posługujące się nakazami i zakazami w handlu zagranicznym używa bowiem ceł jako rozwiązań drugorzędnych w realizacji swojej polityki gospodarczej, podobnie zresztą jak państwa z rozwiniętą gospodarką rynkową, w których cła służą przede wszystkim dla ochrony własnej produkcji i równowagi rynkowej. Dlatego właśnie wiele krajów zachodnich stosuje cło jako formę ochrony i stymulacji własnej gospodarki.