Posted in Porady 13/12/2012

Określony przepisami prawa ustroju pieniężnego pieniądz (w rozumieniu jednostki pieniężnej) danego państwa stanowi jego walutę. Ustawa z 28 X 1950 r. ustaliła, że jednostką pieniężną w Polsce jest złoty, który dzieli się na 100 groszy. Natomiast ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn. Dz. U. z 1992 r. Nr 72, poz¦ 360) ustaliła, że znakami pieniężnymi są banknoty (bilety NBP) i monety opiewające na złote i grosze. Prawo emitowania znaków pieniężnych RP przysługuje wyłącznie Narodowemu Bankowi Polskiemu, który jest centralnym bankiem państwa. Znaki te są prawnym środkiem płatniczym na obszarze RP.

Posted in Porady 09/12/2012

Dyrektoriat składa się z przewodniczącego i czterech zastępców. Do kompetencji dyrektoriatu należy prowadzenie bieżących interesów bankowych, przygotowywanie projektów decyzji rady administracyjnej i zapewnienie ich wykonania.

Komisja kontrolna składa się natomiast z trzech członków, wyłonionych spośród wysokich urzędników organów kontrolnych krajów członkowskich. Komisja sprawdza prawidłowość prowadzenia operacji kredytowych i ksiąg finansowych.

Posted in Porady 09/12/2012

Działalność Wspólnot jest finansowana głównie z budżetu Wspólnot. Jest to instytucja, która uległa znacznej ewolucji (patrz, szerzej A. Komar, Gospodarka budżetowa Europejskich Wspólnot, Poznań-Warszawa 1981). Początkowo każda z trzech Wspólnot prowadziła gospodarkę budżetową odrębnie. Zakres postanowień zawartych w traktatach założycielskich i poświęconych gospodarce budżetowej był jednak różny. Najszerzej ujmował je traktat o utworzeniu EWG. Początkowo odrębnie traktowano również ordynacje budżetowe, które aczkolwiek miały podobną treść, to odnosiły się odrębnie do poszczególnych Wspólnot (np. ordynacje budżetowe z 1959 r. i z 1960 r.). W kwietniu 1965 r. dokonano fuzji odrębnych dotąd organów Wspólnot i zerwano także z odrębnością budżetów Wspólnot...

Posted in Porady 08/12/2012

Szczególny rodzaj wzmocnionej kontroli dotyczącej działalności w zakresie niektórych wyrobów akcyzowych (wyroby spirytusowe, wino, piwo) tworzy system, zwany szczególnym nadzorem podatkowym. Chodzi oczywiście o ochronę interesów fiskalnych państwa w zakresie wytwarzania, przerobu, zużywania, magazynowania, przewozu i obrotu niektórymi towarami i półwyrobami. System ten określają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z 22.02.1982 r. – w sprawie szczególnego nadzoru podatkowego oraz zasad i trybu wykonywania tego nadzoru (.Dz.U. Nr 9, poz¦ 68 z>n. z 1991 r. Nr 112, poz. 488 i z 1992 r. Nr 32, poz¦ 136). Szczególny nadzór podatkowy sprawują urzędy kontroli skarbowej.

Posted in Porady 06/12/2012

Po czwarte, na żądanie członka Wspólnoty Rada, podejmując decyzję jed-nomyślnie, może ustalić, że pomoc, którą państwo przyznaje lub zamierza przyznać powinna być, odmiennie niż to postanawia art. 92 lub zarządzenie przewidziane w art. 94, traktowana jako dająca się pogodzić ze wspólnym rynkiem, jeżeli wyjątkowe okoliczności uzasadniają tego rodzaju decyzję. Jeżeli w sprawie tej pomocy Komisja rozpoczęła już postępowanie przewidziane w art. 93 ust. 1, to na prośbę zainteresowanego państwa skierowaną do Rady, postępowanie to zostanie zawieszone aż do zajęcia stanowiska przez Radę. Jeżeli jednak Rada nie zajmie stanowiska w ciągu trzech miesięcy od daty złożenia wniosku, to decyzja zostanie podjęta przez Komisję.

Posted in Porady 03/12/2012

Ustawa z 15 lutego 1989 r. – Prawo dewizowe wprowadziła istotne zmiany zasad reglamentacji dewizowej w Polsce, niekiedy mówi się o zupełnie nowym podejściu tej ustawy, a nawet o zmianie filozofii państwa w tym zakresie.

1)Najistotniejszą zmianą jest odejście od ogólnej formuły, na której opierały się wcześniejsze regulacje, zakazujące generalnie dokonywania czynności dewizowych, a dopuszczające tylko te operacje, na które przepisy prawa wyraźnie zezwalały. Ustawa z 15 lutego 1989 r. – Prawo dewizowe odwróciła tę formułę, generalnie zezwalając na dokonywanie operacji dewizowych, wprowadzając od niej konkretne wyjątki (zakazy i ograniczenia). Można więc stwierdzić, że zasada ta zgodna jest z nową regułą naszego ustawodawstwa: co nie jest zabronione, jest dozwolone.

Posted in Porady 01/12/2012

W stosunku do poprzednio obowiązujących regulacji prawnych z zestawu czynności bankowych słusznie usunięto czynności centralnego banku państwa (emisja pieniądza gotówkowego, wydawanie zezwoleń dewizowych).

Zasadą jest, że wykonywanie czynności bankowych należy do banków. Są one uprawnione w zakresie ustalonym w ich statutach. Są jednak dwa wyjątki. Jeden polega na tym, że banki mogą na zlecenie innych banków wykonywać określone czynności bankowe należące do zakresu działania banków zlecających. Jest oczywistym, że wchodzi wówczas w grę odpowiedzialność prawna wynikająca z umowy zlecenia. Drugi wyjątek dotyczy natomiast możliwości wykonywania czynności bankowych także przez jednostki organizacyjne nie będące bankami, jeżeli zostały do tego uprawnione na podstawie ustawy. Wyjątek ten nie przeczy jednak regule, że jednostki wykonujące czynności bankowe są bankami. Prezes NBP w porozumieniu z Ministrem Finansów może udzielić spółce prawa handlowego zezwolenia na wykonywanie niektórych czynności bankowych, jednakże z wyłączeniem przyjmowania wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych, emitowania papierów wartościowych i wydawania gwarancji bankowych.

Posted in Porady 01/12/2012

Decyzje podatkowe są wzruszalne. Środki prawne temu służące można podzielić na zwyczajne i nadzwyczajne. Do pierwszej grupy należą: odwołanie od decyzji, zażalenie na postanowienie oraz wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez organ naczelny. Natomiast do nadzwyczajnych środków należą: żądanie wznowienia postępowania, żądanie stwierdzenia nieważności decyzji, żądanie zmiany lub uchylenia decyzji, skarga do NSA.

Posted in Porady 25/11/2012

NBP jest bankiem emisyjnym oraz centralną instytucją kredytową, rozlicze-niową i dewizową. Jego działalność obejmuje emitowanie znaków pieniężnych, udzielanie kredytu refinansowego innym bankom, przyjmowanie lokat, przepro-wadzanie rozliczeń pieniężnych, organizowanie obrotu walutami obcymi, wykonywanie bankowej obsługi budżetu państwa, gromadzenie rezerw obowiązkowych, dokonywanie emisji i obrotu bankowymi papierami wartościowymi, sprawowanie nadzoru bankowego, współdziałanie w kształtowaniu polityki gospodarczej państwa oraz polityki pieniężnej. Działalność NBP ma na celu w szczególności umacnianie pieniądza polskiego. Dla wypełniania powyższych zadań NBP i jego Prezes są wyposażeni w liczne prawne instrumenty działania. O części z nich była już mowa (np. emisja znaków pieniężnych).

Posted in Porady 23/11/2012

Prawo dewizowe, podobnie zresztą jak całe prawo finansowe, posługuje się pojęciami z zakresu innych gałęzi prawa. Jeśli więc używane są tu pojęcia, którym nie nadaje się specjalnego znaczenia, należy je rozumieć zgodnie z treścią wynikającą z odpowiednich przepisów (np. kraj, podmiot gospodarczy, zagranica).

W prawie dewizowym występująjednak także pojęcia oryginalne, stworzone przez tę dziedzinę prawa i służące głównie zagadnieniom reglamentacji dewizowej. Należą do nich pojęcia: wartości dewizowych,obrotu dewizowego, osoby krajowej i osoby zagranicznej oraz banku dewizowego.

Posted in Porady 21/11/2012

– bezpieczeństwa wkładów oszczędnościowych i lokat gromadzonych w bankach,

– zgodności działalności banków z przepisami prawa bankowego, w szcze-gólności w stosunkach z osobami prawnymi i fizycznymi.

– dokonywaniu analizy bilansu banku,

– badaniu realizacji obowiązku utrzymywania płynności płatniczej przez bank,

– badaniu zgodności udzielanych kredytów i pożyczek z wymogami prawa bankowego,

Posted in Porady 18/11/2012

Szczególny charakter jako źródło prawa finansowego samorządu terytorialnego ma także Europejska Karta Samorządu Terytorialnego. Jest to Konwencja Międzynarodowa ratyfikowana przez Polskę 26 kwietnia 1993 r. Po jej opublikowaniu w Dz.U. stanie się ona wiążącą Polskę normą prawa międzynarodowego. Oznacza to, że nasz kraj zobowiązany będzie do uwzględnienia w ustawodawstwie krajowym wszystkich lub tylko niektórych zalecanych, postanowień Karty. Uznaje się przy tym, że każde państwo ratyfikujące Konwencję winno przyjąć za wiążące co najmniej 20 paragrafów zawartych w części pierwszej Karty, w tym co najmniej 10 spośród zalecanych. Rozdział dotyczący finansów lokalnych zawiera osiem paragrafów, z których państwa ratyfikujące Kartę przynajmniej trzy pierwsze winny uznać za wiążące.

Posted in Porady 17/11/2012

Gospodarka finansowa podmiotów gospodarczych w różnych modelach gospodarki socjalistycznej (sterowanej dyrektywnie przez państwo) Gospodarka sterowana dyrektywnie przez państwo charakteryzuje się tym, iż funkcjonuje według reguł ustalonych przez państwo. Jego organy są również organizatorami, koordynatorami, kontrolerami i zarządcami działalności gospodarczej, opartej głównie na własności państwowej i spółdzielczej oraz prowadzonej na podstawie państwowych planów gospodarczych. Z punktu widzenia szczebla podejmowania decyzji gospodarczych gospodarka sterowana dyrektywnie ma postać gospodarki scentralizowanej lub zdecentralizowanej (częściowo lub całkowicie), bądź też występują w niej elementy różnych rozwiązań modelowych, tworząc konstrukcje pośrednie (mieszane).

Posted in Porady 16/11/2012

Funkcja pieniądza jako środka płatniczego rodzi się z prostej wymiany towarów. Pieniądz może wystąpić w tej funkcji wtedy, gdy w akcie kupna-sprze- daży obie strony uzgadniają, iż zaplata za sprzedaż towaru nastąpi nie natychmiast po przekazaniu towarów, ale po upływie ustalonego terminu. Umowa taka oznacza, że stosunek kupna-sprzedaży zmienia się w stosunek kredytowy. Sprzedawca staje się wierzycielem, a nabywca-dłużnikiem. Pieniądz, który występuje w momencie likwidacji długu nie odgrywa już roli środka cyrkulacji, spełnia natomiast teraz funkcję środka płatniczego.